ต้องรู้แบ่งหนังตาเป็น 3 โซน ก่อนทำตาสองชั้น
การทำชั้นตาให้ออกมาดูเป็นธรรมชาติ ก็เป็นส่วนสำคัญอันหนึ่งของการทำตาสองชั้นของคนเอเชีย
การแบ่ง zone ของหนังตาเป็น ต่ำสุดชิดกับขนตา สีคล้ำ เป็นส่วนที่บาง มีผิวหนังและกล้ามเนื้อ
zone 2 อยู่สูงขึ้นมา โซนนี้จะมีผังผืด และเส้นเลือดดำ
zone 3 อยู่สูงกว่าลูกศรสีดำ มีชั้นไขมันหนา และกล้ามเนื้อค่อนข้างใหญ่ , กล้ามเนื้อที่พูดถึงนี้คือ orbicularis oculi muscle ครับ
การที่ต้องประเมิน zone หนังตา เพื่อประเมินว่า ต้องตัดหนังตาส่วนเกินออกมาน้อยแค่ไหน และควรทำชั้นตาสูงแค่ไหน
บางคนก็บอกว่า ลักษณะของผิวหนังตามีความกลมกลื่นอยู่แล้ว การทำความสูงชั้นตา ไม่น่าจะมีผลอะไร แต่บางคน ถ้าตัดเยอะๆในส่วนผิวที่บาง แล้วเย็บในส่วนผิวที่หนาด้านบนลงมา ก็จะทำให้ดูขอบชั้นตาหนา ลองดูรูปด้านซ้าย จะดูขอบชั้นตาหนาและดูตาดุๆกว่าด้านขวา
ไขมันรอบๆหนังตา มีหลายส่วน ทั้งไขมันใต้ผิวหนัง , ไขมันหน้าผังผืด , ไขมันในเบ้าตา ซึ่งการทำผ่าตัดก็จะมีการประเมิน และผ่าตัดลดไขมันด้วย
มาถึงการแบ่ง zone
zone 1 ล่างสุด ผิวบางๆ ยืดหดง่าย ใช้นิ้วถ่างออก จะเห็นสีคล้ำของเส้นเลือดดำ
zone 2 ระหว่าง 1-3 , แยกกับ 3 ตรงที่ผิวหนังบางกว่า หรือใช้นิ้วกดที่คิ้ว จะเห็นแยกส่วนผิวหนังที่บาง-หนา
zone 3 ผิวหนังหนา มีชั้นไขมัน และต่อมเหงือมาก
จากรูป ถ้าเราแบ่งหนังตาเป็น 3 ส่วน , ส่วนใต้ลูกศรสีน้ำเงิน จะเป็นสีคลำๆ , และส่วนที่อยู่เหนือลูกศรสีดำ ผิวจะค่อนข้างหนา เพราะมีต่อมไขมัน
เมื่อให้ปิดตาแรงๆ จะพบว่า zone 1 ใต้กว่าสีน้ำเงินพื้นที่จะน้อยลง แต่ zone อื่น ไม่เปลี่ยนแปลง , แถม zone3 ที่อยู่เหนือสีดำ ดูนูนขึ้นด้วย เพราะมีไขมันใต้ผิวหนัง
การศึกษาได้ตัดเนื้อออกมา (ระหว่างทำผ่าตัดตา และใต้คิ้ว) พบว่า ทุก zone มีชั้นกล้ามเนื้อเท่ากัน ,ส่วนไขมันใน zone 3 หนากว่า
และลอกกรีดใน zone2 มีผังผืดบางๆ และแขนงเส้นเลือดดำ
ความหนาของผิวหนัง zone 1, 2 , 3 = 0.3 , 0.4 ,0.7 ม.ม.
และใน zone1 นี้จะลื่นๆ ดึงขยับขึ้นลงง่าย
ส่วน zone 3 หนา เหนียว ติด จับเนื้อยู้มาชนกัน pinch ยาก
ในผู้สูงอายุหนังตาใน zone 2,3 จะตกลงมาคลุม zone 1 , โดยเฉพาะคนที่หนังตาตกเยอะ มักจะการทำผ่าตัดที่มีการตัด zone 1,2 และถ้าเย็บชั้นตา zone1 เพื่อป้องกันไม่ให้ตกเร็ว แต่ก็อาจจะพบว่า หนังตาที่ลงมาคลุม เป็นหนังตาที่ค่อนข้างหนา หรือหนังตาจาก zone3 นั้นเอง
ตอนนี้มาถึงจุดสำคัญ จะทำอย่างไร ไม่ให้ออกมาดูตาดุ , อันดับแรก ต้องหาจุดระหว่างผิวหนังที่บางและหนาก่อน หรือง่ายๆคือจุดระหว่าง zone2 ,3 , ซึ่งตัวเลขในการศึกษาจะค่อนข้างเยอะ และวุ่นวายมาก หมอขอสรุปง่ายๆ ว่า คนสูงอายุ จุดนี้จะต่ำกว่าสาวๆ 8 ม.ม. กับ 12 ม.ม. หรือแยกกลุ่มง่ายๆ โดยเอาที่ความสูงของจุดนี้ ให้ชื่อว่า T-point 13 , 10 ม.ม. ,ถ้ามากกว่า 13 ม.ม. ถือว่าดี , ถ้าต่ำกว่า 10 ม.ม. ถือว่าไม่ค่อยดี
ต่อมา มาดูระหว่าง zone3 ถึง คิ้ว ถ้าในคนสูงอายุ อาจจะเยอะกว่า 20 ม.ม. โดยตัวนี้ เป็นตัวบอกกลายๆว่า คนที่หนังตาตกเยอะ อาจจะชดเชยด้วยการหยักคิ้ว ทำให้ระยะทางในส่วนนี้กว้างได้ แต่สาวๆ ก็อาจจะมีส่วนตรงนี้กว้างได้เช่นเดียวกัน
มาดูอัตราส่วน หนังตาสวยๆ จะมีอัตราส่วน zone3 ต่ำ และสูงใน zone1 ,2
โดยเฉพาะ zone1 หรือโซนชั้นตานี้แหละ ถ้าน้อยกว่า 5 ม.ม. ถือว่าไม่ค่อยดี , บางคนอาจจะเหลือแค่ 3 ม.ม.ในท่านั่ง แต่พอยกคิ้วขึ้นมา อาจจะขึ้นได้ถึง 10 ม.ม.
สรุปในส่วนการผ่าตัด zone1ถือว่าเป็นโซนผิวบาง สวย ไม่ควรตัดออก หรือตัดออกน้อยที่สุด , และถ้า zone นี้เหลือน้อย (จากการตัดออกเยอะ) อาจจะทำให้คนไข้มีขนตาปลิ้น ,กระพริบตายาก บางคนอาจจะถึงหน้าตาด้านบนตกลงมาคลุมมากขึ้นด้วย
ส่วน zone 2 เป็นโซนสำคัญในการสร้างชั้นตา ถ้ายิ่งมี T-point สูงถึง 13 ม.ม. การสร้างชั้นตาสูงๆหน่อย แต่ยังอยู่ในโซนผิวบาง ก็จะทำให้ดูสวย แต่ถ้า T-point ไม่ถึง 10 ม.ม. ก็ต้องระวังในการทำชั้นตาสูง เพราะจะทำให้ชั้นตาไปอยู่ใน zone3 โซนที่มีไขมันเยอะ ดูไม่สวย
โซน3 เป็นโซนไขมันเยอะ พยายามอย่าไปสร้างชั้นตาในชั้นนี้ และบางคนหนังตาตกเยอะ จะยิ่งดูคล้ายๆตาปรือด้วย แต่หลายๆกรณีก็แนะนำให้ตัดหนังที่เกินออกด้วย , หรืออาจจะต้องพิจารณาการทำตัดหนังบริเวณคิ้ว หรือที่เรียกว่า Subbrow ด้วยก็ได้
สรุปว่า นอกจากดูเรื่องการตัดหนังตาที่ตกออกอย่างเดียว อาจจะไม่พอ การพิจารณาเรื่องของ 3 zone หนังตา บาง-บาง-หนา จะช่วยทำให้การทำผ่าตัดตา ออกมาดูสวยขึ้น ไม่ดุ และแน่นอน ปัจจัยหนึ่ง คือการเซตชั้นตา ไม่ทำสูงกว่า T-point หรือจุดเชื่อมระหว่างผิวตาที่บาง-หนา แต่ควรทำต่ำกว่านี้หน่อยหนึ่ง
ในคนสูงอายุ ที่มี T-point ต่ำๆ อาจจะทำตัดหนังใต้คิ้ว คู่ไปกับทำตาสองชั้น ส่วนคนที่อายุไม่เยอะ แต่ช่องตา-คิ้วแคบ หรือมี T-point ไม่ถึง 10 ม.ม. อาจจะตอ้งทำผ่าตัดยกคิ้วผ่านกล้อง (endoscopic brow lift) คู่ไปด้วย เพื่อยกคิ้วให้ดูสูงขึ้น
จากรูปนี้ ผ่านตัดด้านข้างหนังตา ตรงสีเหลืองเข้ม เป็นส่วนหนังตาที่หนา
ถ้าเราทำชั้นตา แล้วรอยพับอยู่ในโซนผิวบาง จะทำให้ชั้นตาดูสวยกว่า (รูปซ้ายสุด)
แต่ถ้ารอยพับมาอยู่ส่วนผิวหนังหนา (รูปขวาสุด) ชั้นตาจะออกมาดูไม่สวย
ส่วนรูปนี้ ก็แสดงผิวหนังส่วนที่หนาๆ ค่อนข้างเยอะ หรือ T-point ต่ำ การทำผ่าตัดเซตชั้นตา จะทำให้หนังส่วนหนาๆ มาเป็นส่วนหนึ่งของรอยพับ ทำให้ไม่สวย , แต่การตัดหนังใต้คิ้ว จะเป็นการดึง หนังส่วนที่หนาขึ้นไป จะทำให้ชั้นตาออกมาดูธรรมชาติสวยขึ้น หน้าไม่ดุ
Reference
1.Three Skin Zones in the Asian Upper Eyelid Pertaining to
the Asian Blepharoplasty : Yeop Choi, MD, PhD, Hyun Gu Kang, MD,y and Yong Seok Nam, PhDz